សៀវភៅ Principia Mathematica របស់ញូតុន ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃរូបវិទ្យា
ស្ដាប់ជាសំឡេង
នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់យើងនៅសប្តាហ៍នេះ សេង
ឌីណា សូមបន្តប្រវត្តិរបស់លោកអ៊ីសាក់ ញូតុន ដោយសូមលើកឡើង
អំពីវិបត្តិផ្លូវចិត្តដែលញូតុនបានឆ្លងកាត់
ព្រមទាំងអំពីដំណើរជីវិតចុងក្រោយ និងកេរមរតកដែលលោកបានបន្សល់ទុក
សម្រាប់វិទ្យាសាស្រ្តសម័យទំនើប។
អ៊ីសាក់ ញូតុន ចាប់កំណើតឡើងជាទារកដែលកើតមិនគ្រប់ខែ
មានសុខភាពផុយស្រួយ រហូតធ្វើឲ្យម្តាយគិតថាប្រហែលជាមិនអាចរស់
ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុតទៅ
ញូតុនមិនត្រឹមតែអាចរស់នៅមានសុខភាពល្អរហូតដល់ចាស់ប៉ុណ្ណោះទេ
តែរស់នៅក្នុងជីវិតដែលពោរពេញទៅដោយភាពជោគជ័យ
និងមានឈ្មោះជាអ្នកប្រាជ្ញគ្មានពីរលើលោក។
ក៏ប៉ុន្តែ ព្រមជាមួយនឹងភាពមាំមួនខាងសុខភាពផ្លូវកាយ
និងភាពឈ្លាសវៃខាងសុខភាពផ្លូវបញ្ញា
ញូតុនគឺជាមនុស្សដែលមានបញ្ហាច្រើនខាងផ្លូវចិត្ត។
ភាពផុយស្រួយខាងផ្លូវចិត្ត ដែលកើតឡើង ដោយសារតែការឆ្លងកាត់ជីវិតកុមារភាពដែលខ្វះភាពកក់ក្តៅពីឪពុកម្តាយផង
និងដោយសារតែការចំណាយពេលច្រើនហួសហេតុក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ។
នៅពេញក្នុងមួយជីវិតរបស់ញូតុន គេដឹងថា
ញូតុនធ្លាប់មានបញ្ហាផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងតិចចំនួនពីរលើក។
វិបត្តិផ្លូវចិត្តដែលគេតែងតែលើកយកមកនិយាយច្រើនជាងគេ
គឺនៅក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៦៩២-១៦៩៣។ នៅមុនពេលនោះ ញូតុនបានចំណាយពេលច្រើន
ស្នាក់នៅក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍ ជាពិសេស
នៅក្រោយពេលដែលត្រូវបានក្លាយជាសមាជិកសភាអង់គ្លេស។
នៅក្នុងពេលស្នាក់នៅទីក្រុងឡុងដ៍នោះហើយ ដែលញូតុនបានជួបទស្សនវិទូដ៏ល្បីល្បាញក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត
គឺចន ឡុក (John Locke)។
អ្នកប្រាជ្ញទាំងពីរចូលចិត្តទ្រឹស្តីគ្នាទៅវិញទៅមក គោរពគ្នាទៅវិញទៅមក
ហើយចន ឡុក បានក្លាយជាមិត្តដ៏ជិតស្និទ្ធ និងដ៏កម្រមួយរបស់ញូតុន។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៦៩២ ចន ឡុក
បានសង្កេតឃើញភាពមិនប្រក្រតីកើតឡើង នៅក្នុងឥរិយាបថរបស់ញូតុន។
ញូតុនលែងជួបជជែក និងចែកចាយទ្រឹស្តីរបស់លោកជាមួយនឹងចន ឡុក
ដូចដែលធ្លាប់ធ្វើកាលពីមុន ហើយកាន់តែចម្លែកជាងនេះទៅទៀត ចន ឡុក
បានទទួលសំបុត្រពីញុតុន ដែលសរសេររឿងចម្លែកៗ រួមមានដូចជាការចោទចន ឡុក ថា
មានគម្រោងធ្វើបាបលោក ជាដើម។ តាមការពិត នៅពេលនោះ
ញូតុនកំពុងឆ្លងកាត់នូវជំងឺផ្លូវចិត្តដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ
ហើយវិបត្តិផ្លូវចិត្តនេះបានអូសបន្លាយពេលប្រមាណជា ១៨ខែ
ទើបញូតុនបានជាសះស្បើយមកវិញ។
ក្រោយពីជាពីជម្ងឺផ្លូវចិត្ត
ញូតុនត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលតែងតាំងឲ្យធ្វើជាអ្នកចាត់ចែងខាងបោះពុម្ពលុយ
ដែលជាមុខតំណែងមួយ
ទទួលបានប្រាក់ខែយ៉ាងច្រើនជាងកាលពីពេលធ្វើជាសាស្រ្តាចារ្យ។
តាមការពិត
បើគេពិនិត្យមើលជារួមក្នុងជីវិតរបស់ញូតុន ក្រៅតែពីបញ្ហាស្មុគស្មាញក្នុងគ្រួសារពីកុមារភាព
និងវិបត្តិផ្លូវចិត្ត ញូតុនមានជីវិតប្រកបដោយភាពរុងរឿង
មានទាំងកេរ្តិ៍ឈ្មោះ កិត្តិយស ឋានៈ និងទ្រព្យសម្បត្តិ។
បើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងកាលីលេ
ដែលជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តមានគំនិតបដិវត្តន៍ផ្ទុយពីគំនិតចាស់បុរាណ
និងផ្ទុយពីការបង្រៀនរបស់សាសនាកាតូលិកដូចគ្នា ជីវិតរបស់ញូតុន
គឺខុសគ្នាស្រឡះដូចមេឃនិងដី ពីជីវិតរបស់កាលីលេ។
ញូតុនមិនត្រឹមតែមិនត្រូវបានគេផ្តន្ទាទោសជាអ្នកប្រឆាំងនឹងសាសនានោះទេ
តែត្រូវបានគេគោរពទាំងនៅក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស ទាំងក្នុងចំណោមអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត
និងខាងនយោបាយ។
លោកអ៊ីសាក់ ញូតុន នៅក្នុងវ័យចំណាស់
ញូតុនបានធ្វើជាសមាជិកសភា
ធ្វើជាអ្នកគ្រប់គ្រងការបោះពុម្ពលុយរបស់អង់គ្លេស
បានធ្វើជាប្រធានបណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្តអង់គ្លេស
និងជាសមាជិកកិត្តិយសនៃបណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្តបារាំង។ នៅឆ្នាំ១៧០៥
ញូតុនត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រិយអង់គ្លេសប្រទានគ្រឿងឥស្សរិយយសថ្នាក់ខ្ពស់មួយ
ហើយអ៊ីសាក់ ញូតុន បានទទួលងារជា ស័រ អ៊ីសាក់ ញូតុន (Sir Isaac
Newton)។
ញូតុនទទួលមរណភាព នៅថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៧២៧
ក្នុងជន្មាយុ ៨៥ឆ្នាំ។ សពរបស់ញូតុនត្រូវបានគេយកទៅបញ្ចុះ នៅឯវិហារវេសមីនស្ទ័រ
(Westminster
Abbey) ស្ថិតនៅក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍ ទល់មុខ Big Ben និងវិមានសភាអង់គ្លេសបច្ចុប្បន្ន។
វិហារវេសមីនស្ទ័រជាទូទៅត្រូវបានគេយកធ្វើជាទីកន្លែងសម្រាប់ស្តេចឡើងគ្រងរាជ្យ
និងជាទីបញ្ចុះសពព្រះមហាក្សត្រ និងរាជវង្សានុវង្សរបស់អង់គ្លេស។
ញូតុនគឺជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តទីមួយ ដែលត្រូវបានគេផ្តល់កិត្តិយស
ឲ្យបញ្ចុះសពនៅទីនោះ។
សម្រាប់អ្នកប្រវត្តិសាស្រ្ត
និងអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តជាទូទៅ
មរតកដែលញូតុនបានបន្សល់ទុកសម្រាប់វិទ្យាសាស្រ្តសម័យទំនើប
គឺមានតម្លៃកាត់ថ្លៃមិនបាន។ ច្បាប់នៃចលនា, កម្លាំងទំនាញសកល,
វិធីសាស្រ្តគណនាឌីហ្វេរ៉ង់ស្យេលនិងអាំងតេក្រាល, អុបទិក ពន្លឺនិងពណ៌... ទាំងអស់នេះ សុទ្ធសឹងជាទ្រឹស្តីសំខាន់ៗ
ដែលញូតុនបានបន្សល់ទុក ហើយដែលបាននាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរ
មិនត្រឹមតែចំណេះដឹងខាងផ្នែកទ្រឹស្តីនៃវិទ្យាសាស្រ្ត
និងការយល់ដឹងរបស់មនុស្សចំពោះបាតុភូតធម្មជាតិតែប៉ុណ្ណោះទេ
តែក៏បាននាំមកនូវការរីកចម្រើនយ៉ាងច្រើនផងដែរ
ចំពោះបច្ចេកវិទ្យានៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្សជាទូទៅ។
មនុស្សនៅក្នុងជំនាន់ញូតុន
និងនៅក្នុងរយៈពេលរាប់រយឆ្នាំក្រោយៗមកទៀត
ចាត់ទុកញូតុនថាជាអ្នកប្រាជ្ញដែលមានប្រាជ្ញាញាណកំពូលស្ទើរដូចព្រះ, ជាអ្នកដែលមានចំណេះដឹងស្ទើរគ្មានដែនកំណត់។ រហូតប្រមាណជា
២០០ឆ្នាំក្រោយមក ទើបទ្រឹស្តីរបស់ញូតុនត្រូវបានសើរើ និងកែតម្រូវ
ដោយអ្នកប្រាជ្ញថ្មីមួយរូបទៀត គឺអាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់។ ក៏ប៉ុន្តែ
សម្រាប់ញូតុន នេះប្រហែលមិនមែនជារឿងដែលគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលទេ ពីព្រោះថា
ញូតុនខ្លួនឯងផ្ទាល់ធ្លាប់បានលើកឡើងថា
“ខ្ញុំមិនដឹងថាតើមនុស្សម្នាទូទៅចាត់ទុកខ្ញុំជាមនុស្សបែបណានោះទេ
តែសម្រាប់ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំប្រៀបដូចជាកូនក្មេងម្នាក់
ដែលកំពុងលេងនៅលើឆ្នេរសមុទ្រ ហើយក៏អាចរកឃើញដុំគ្រួស
ឬសម្បកខ្យងដ៏ស្រស់ស្អាតខុសពីធម្មតាមួយដុំ ក្នុងពេលដែលនៅចំពោះមុខខ្ញុំ
មានមហាសាគរដ៏ធំល្វឹងល្វើយ
ដែលបង្កប់នូវវត្ថុកាន់តែស្រស់ស្អាតយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ផ្សេងទៀត មិនទាន់ត្រូវបានរកឃើញនៅឡើយ”។
ចំពោះអ្នកប្រាជ្ញដែលជារៀមច្បងជំនាន់មុនវិញ
ញូតុនក៏បានបង្ហាញនូវការគោរពយ៉ាងច្រើនផងដែរ
ទាំងចំពោះអ្នកប្រាជ្ញដែលបានបង្កើតទ្រឹស្តី
ដែលញូតុនខ្លួនឯងយល់ថាមានការខ្វះចន្លោះច្រើននៅឡើយក៏ដោយ។
ផ្នត់គំនិតបែបនេះត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញតាមរយៈសម្តីមួយឃ្លារបស់ញូតុន
ដែលគេត្រូវបានគេកត់ចំណាំទុកមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន៖
“ខ្ញុំអាចមើលឃើញបានឆ្ងាយជាងអ្នកផ្សេង
គឺដោយសារតែខ្ញុំឈរនៅលើស្មាយក្ស” ដែលមានអត្ថន័យជារួមថា
ការណ៍ដែលលោកអាចសិក្សារហូតឈានទៅដល់ការបង្កើតទ្រឹស្តីវិទ្យាសាស្រ្តជាច្រើនបាន
គឺដោយសារតែលោកឈរលើទ្រឹស្តីដែលអ្នកផ្សេងបានរកឃើញ៕
ប្រភព៖
RFI Khmer
